खतरनाक स्थिति में ऊर्जांचल का वायु प्रदूषण

जासं,अनपरा(सोनभद्र):देशकेपावरहबकेरूपमेंविख्यातसिगरौलीतथासोनभद्रकाक्षेत्रअबअपनीपर्यावरणयीप्रदूषणकीस्थितिकोलेकरआंसूबहारहाहै।यहांकेरहवासियोंकोभयंकरप्रदूषणसेआयेदिनदोचारहोनापड़ताहै।प्रदूषणकीस्थितिइतनीभयावहहोतीजारहीहैकिप्रदूषणजनितबीमारियोंनेयहांअपनेपांवपसारलिएहैं।खांसी,जुखाम,दमा,एलर्जी,दाद-खाजसहितअनेकोंबीमारियांजोप्रदूषणकेकारणअपनाविकरालरूपलेरहीहै।महजऊर्जाउत्पादनतथाविकासपरनजरेंसभीकीलगीहुईहैं।देशकेतीसरेसर्वाधिकप्रदूषितक्षेत्रकादर्जारखनेवालेसिगरौलीरिजन(सोनभद्र-सिगरौली)मेंभीदिल्लीकीतरहस्वास्थ्यआपातकालकेहालातबननेलगेहैं।

दिल्लीमेंतीननवंबरको494वायुगुणवत्तासूचकांकपरपहुंचातोदिल्लीमेंखलबलीमचगई।स्वास्थ्यआपातकालघोषितकरतेहुएएडवाइजरीजारीकीगई।कईस्कूलोंमेंबच्चोंकोमास्कभीउपलब्धकराएगए।लेकिन,प्रदूषणपरसोनभद्र-सिगरौलीमेंकोईपहलसामनेनहीआई।यहांकीसिर्फहवाहीनही,मिट्टी,पानीभीजहरीलाहोनेकीरिपोर्टकईबारप्रकाशमेंआचुकीहै।सर्दीकीशुरुआतमेंहीयहस्थितिहैतोआगेचलकरकैसेहालातबनेंगे,इसकीचिताभीलोगोंकोसतानेलगीहै।मानवस्वास्थ्यकीबेहतरीकेलिएवायुगुणवत्तासूचकांककाभारतीयमानक60औरविश्वस्वास्थ्यसंगठनकीतरफसे25निर्धारितहै।इससेअधिकसूचकांककोस्वास्थ्यकेलिएखतरनाकमानाजाताहै।सौतककाआंकड़ाकुछहदतकसंतोषजनकमानाजाताहै।वहींयहआंकड़ाजबचारसौकेपारपहुंचताहैतोपर्यावरणविशेषज्ञोंकीनजरमेंइसेमानवस्वास्थ्यकेलिएआपातकालमानाजाताहै।

सोनभद्र-सिगरौलीस्थितबिजलीपरियोजनाओंसेबिजलीउत्पादनकेलिएप्रतिवर्षकरोड़ोंटनकोयलाजलायाजाताहै।आंकड़ोंकेमुताबिकइससेयहांकेवायुमंडलमेंहरसाल6500टनश्वसनीयघुनकण,79,017टनसल्फरडाईआक्साइड,89,948टननाइट्रोजनआक्साइड,14.169टनपाराघुलताहै,जोमानवस्वास्थ्यपरविभिन्नबीमारियोंकेरूपमेंप्रभावडालताहै।