परमाणु हथियार पर भारत नहीं कोई और करता है बात: एस जयशंकर
नईदिल्लीपाकिस्तानद्वारासामरिकपरमाणुहथियारोंकेइस्तेमालकीचर्चापरविदेशसचिवएसजयशंकरनेकहाहैकिभारतपरमाणुहथियारोंकीबातनहींकरताबल्किकोईअन्यइसपरबातकरताहै।परमाणुहथियारोंपरभारतकीनीतिसाफहै।जयशंकरनेसोमवारकोयहांएककार्यक्रममेंकहा,'हमसामरिकपरमाणुहथियारोंकीबातनहींकरते,कोईअन्यकरताहै।आपइसपरहमाराविचारजानतेहैं।'गौरतलबहैकिपाकिस्तानकेकईबड़ेनेतागाहे-बगाहेपरमाणुहथियारकेइस्तेमालकीबातकरतेरहेहैं।पाकिस्तानकीमौजूदासरकारकेभीकईमंत्रियोंनेभारतकेखिलाफपरमाणुहथियारकेइस्तेमालतककीधमकीदीहै।भारत-पाककेसंबंधोंमेंमहाशक्तियोंकेशामिलहोनेकेप्रश्नकाउत्तरदेतेहुएउन्होंनेकहाकि1965कीलड़ाईमेंऔर1962-63मेंउनकीसंलिप्ततादिखीथीऔर1971मेंभीकुछप्रभावकाइतिहासहैलेकिनऐसीसंलिप्ततामददगारनहींहोती।विदेशसचिवनेकहा,'यहमददगारनहींरहाक्योंकियहऐसीआकांक्षाओंएवंभ्रमकोजन्मदेताहैजोधरातलपरतथ्योंपरनहींटिकपाते।इसलिएयदिआपकोखेलनाहैऔरयदिआपकेपासऐसाअंपायरहैजोलगातारदखलदेरहाहैतोखेलअपनेस्वाभाविकतरीकेसेनहींहोपाता।'उन्होंनेकहा,'औरजबखेलअपनेस्वभाविकतरीकेसेनहींहोताहैतोमैंसमझताहूंकिउसकासमापनउनसमस्याओंमेंहोताहैजोक्रमश:औरउलझजातीहैंएवंउनकाहलकरनामुश्किलहोजाताहै।'उन्होंनेकहाकिभारत-पाकिस्तानसंबंधमेंकिसीभीअन्यमहाशक्तिकीसंलिप्तताकेलिएभारतकीअनिच्छाजगजाहिरहै।अमेरिकाकेनवनिर्वाचितराष्ट्रपतिडॉनल्डट्रंपकीजीतपरउन्होंनेकहाकिट्रंपकीजीतकेबादअमेरिकाऔरविश्वकेबीचसंबंधोंमेंबदलावआयेगाजोउनकेचुनावप्रचारअभियानसमेतविभिन्नतौरतरीकोंमेंपरिलक्षितभीहुआहै।जयशंकरनेकहाकियहदेखनारोचकहोगाकिक्याट्रंपकेनेतृत्वमेंअमेरिकाअपनीक्षेत्रीयसैन्यक्षमताएंबढ़ाएगातथाकईचुनौतियोंकादृढ़निश्चयकेसाथसमाधानकरेगा।विदेशसचिवनेकहाकिक्षेत्रीयएवंवैश्विकपरिदृश्यतेजीसेबदलरहाहैतथाएकऐसीस्थितिबनीहुईजहांहरपरिवर्तनशीलतत्वलगातारबदलरहाहै।जयशंकरनेकहाकिरूसऔरचीनकेबीचतालमेलरोचकहोगाऔरउसकाएशियापरबड़ाअसरहोगा।उन्होंनेइस्लामिककट्टरपंथऔरआईएसआईएसकेसिरउठानेकोलेकरचिंताकाभीजिक्रकिया।उन्होंनेकईवैश्विकमुद्दोंपरबातकीजिनमेंचीनकीबढ़तीताकतऔररूसपरबढ़तेदबाव,पहलेसेकमपश्चिमीएकताऔरपश्चिमएशियाकेसामनेउत्पन्नआईएसआईएसएवंकट्टरपंथसमेतचुनौतियांशामिलहैं।समुद्रीसुरक्षाकाउल्लेखकरतेहुएउन्होंनेकहाकिइसक्षेत्रमेंभारतकीताकतबढ़ीहैतथाभविष्यमेंसमुद्रीक्षेत्रमेंभारतकीव्यापकगतिविधिहोगी।विदेशसचिवनेकहाकिभारतकिसीभीक्षेत्रीयसंपर्कपरियोजनामेंसहयोगकोतैयारहैजिनमेंचीनकीसमर्थनवालीपरियोजनाभीहै.इससंदर्भमेंउन्होंनेबांग्लादेश-चीन-भारत-म्यांमारपरियोजनाकाजिक्रकिया।